Ιστορικό

AIDFF

Νέος Κινηματογράφος

Ιστορικό

Διεθνές Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου Αθήνας

Η ένταση, η χαρά, η δημιουργικότητα και η υποστήριξη της σύγχρονης Διεθνούς και Ελληνικής κινηματογραφικής παραγωγής είναι λίγα μόνο από αυτά που περιλαμβάνει μια από τις πιο συγκλονιστικές, γνήσια καλλιτεχνικές κινήσεις, που λαμβάνουν χώρα στην πόλη των Αθηνών για μια ολόκληρη δεκαετία και δύο χρόνια. Πρόκειται για το Διεθνές Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου Αθήνας. Ξεκίνησε το 2011 και, τότε, προβλέποντας την εξέλιξη των ψηφιακών μέσων, ενέταξε στον τίτλο του τον όρο «Ψηφιακό» και ονομάστηκε «Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου». Τότε τα ψηφιακά μέσα παραγωγής μιας ταινίας θεωρούνταν ακόμη μη δόκιμα και οι ταινίες που είχαν παραχθεί με ψηφιακά μέσα δεν τύγχαναν ευρείας αποδοχής στον κινηματογραφικό κόσμο.

Έτσι το Φεστιβάλ, και οι άνθρωποι πίσω από αυτό, εντόπισαν αυτό το μεγάλο κενό ανάμεσα στην εποχή που έτρεχε και άλλαζε τεχνολογικά και στις αγκυλώσεις των κινηματογραφικών διοργανώσεων, που αναλάμβαναν την προβολή των σύγχρονων ταινιών αλλά δεν ήθελαν να δεχτούν τα εργαλεία της σύγχρονης εποχής. Για την ψηφιακή ταινία, τότε, επικρατούσε η εντύπωση ότι ήταν κατώτερη σε ποιότητα, ότι ήταν υποδεέστερη στην απόδοση της εικόνας, στον πλούτο των χρωμάτων, ότι ήταν δευτεροκλασάτη γενικώς, και ύποπτη για ομοιότητες με τις φτηνές παραγωγές που προέκυψαν από την ανάπτυξη του βίντεο, κατά τη δεκαετία του ’80. Με λίγα λόγια, οι ψηφιακές κινηματογραφικές παραγωγές ήταν κατηγορούμενες ως μη πληρούσες τις προδιαγραφές να ονομαστούν «κινηματογραφικές», ως λαθρεπιβάτες στο λαμπερό και υψηλών προδιαγραφών στερέωμα των δημιουργημάτων που δικαιούνταν να ονομάζονται «κινηματογραφικές ταινίες».

Αυτό το κενό ήρθε να καλύψει το Διεθνές Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου Αθήνας και έδωσε βήμα προβολής σε χιλιάδες νέους δημιουργούς, που ήδη χρησιμοποιούσαν ως μέσο παραγωγής των ταινιών τους τα ψηφιακά μέσα, αλλά τότε, ακόμη, προκειμένου να συμμετέχουν σε κινηματογραφικά Φεστιβάλ, υποχρεώνονταν να υποβάλλουν τις ταινίες τους σε πολυδάπανες τελικές επεξεργασίες, ώστε να αποσιωπηθεί το γεγονός ότι αυτές είχαν παραχθεί με ψηφιακά μέσα και να φαίνεται ότι είχαν παραχθεί απευθείας πάνω σε φιλμ, με μέσα παραδοσιακά. Το Διεθνές Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου Αθήνας κατάφερε, με αυτήν την κίνηση, να βρεθεί αμέσως στο επίκεντρο του Διεθνούς ενδιαφέροντος και να δεχτεί καταιγισμό μηνυμάτων από δημιουργούς και φορείς όλου του κόσμου.

Επιτέλους, η Ψηφιακή ταινία είχε βρει τη θέση της και μπορούσε να προβληθεί όπως ήταν, χωρίς να μασκαρευτεί με ανορθόδοξες διαδικασίες σε ταινία που είχε γυριστεί σε φιλμ. Και όλα αυτά συνέβαιναν στη δική μας χώρα, φέρνοντας την στο κέντρο της πρωτοπορίας. Το Διεθνές Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου Αθήνας έφερνε τη χώρα μας στο προσκήνιο των Διεθνών Κινηματογραφικών Εξελίξεων, με ρόλο πρωταγωνιστικό και καθοριστικό για τη μοίρα εκατοντάδων νέων δημιουργών στον κόσμο, αλλά και για την επίσπευση των διεργασιών εκσυγχρονισμού πολλών άλλων κινηματογραφικών διοργανώσεων, τόσο στη χώρα μας όσο και αλλού.

Σήμερα ωστόσο, εφόσον πλέον τα ψηφιακά μέσα παραγωγής των ταινιών έχουν καθιερωθεί και επικρατήσει, καλούμαστε να αποσαφηνίσουμε την αξία που έχει η χρήση του όρου «Ψηφιακός» στις μέρες μας, και να δούμε τον λόγο για τον οποίο η χρήση του όρου «Ψηφιακός» είναι ακόμη λειτουργικά ενταγμένη στην περιγραφή της κινηματογραφικής τέχνης που παράγεται τώρα και δεν είναι απλώς ένας όρος που έχει μόνο ιστορική και νοσταλγική αξία.

Η αλήθεια είναι πως θα περίμενε κανείς ότι, με την επικράτηση των ψηφιακών μέσων στην παραγωγή των ταινιών, ο όρος «ψηφιακός» θα έμοιαζε σχεδόν ρετρό ως μέρος ενός τίτλου ή ενός ονόματος, και η υπογράμμιση του ανούσια. Γι’ αυτό αξίζει να αφιερώσουμε λίγο χρόνο για να διευκρινίσουμε το νόημα που έχει να υπογραμμίζουμε τον όρο «ψηφιακός» σήμερα, παρόλο που πλέον όλα είναι ψηφιακά.

Πράγματι, αυτό θα ήταν το αναμενόμενο σενάριο, όμως η εξέλιξη των ψηφιακών μέσων δεν έχει σταματήσει, αντίθετα είναι τόσο απρόσμενη που περνάμε σε μια τελείως νέα εποχή της ανθρώπινης ιστορίας. Το Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου Αθήνας, όταν ξεκινούσε, δέχτηκε και ταυτόχρονα εισήγαγε τον Ψηφιακό, τον Νέο δηλαδή Κινηματογράφο, ισότιμα με αυτόν που, ως τότε, θεωρούταν κινηματογράφος στην Ελλάδα. Δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει τον όρο «Ψηφιακός», αλλά πάνω από όλα δεν αρκέστηκε μόνο σε αυτό. Άρχισε με υπομονή και επιμονή να εντρυφά σε αυτήν τη νέα, ψηφιακή εποχή και να αναπτύσσει διαρκώς την τεχνογνωσία του, να βελτιώνει τον εαυτό του με κάθε πιθανό αυτοματισμό που επιτρέπουν τα νέα μέσα. Ταυτόχρονα, με ανοιχτούς ορίζοντες, μελέτησε και συνεχίζει να μελετά όλα τα νέα είδη κινηματογραφικών δημιουργημάτων, που προκύπτουν με τη χρήση των νέων μέσων, και άνοιξε τις πόρτες του σε αυτά, δίνοντας τους μια ξεχωριστή θέση ανάμεσα στις παραδοσιακές κινηματογραφικές κατηγορίες. Ως Φεστιβάλ έχει συμπεριλάβει όλες τις κατηγορίες ταινιών μικρού και μεγάλου μήκους, όπως μυθοπλασία και ντοκιμαντέρ, καθώς και οπτικοακουστικά δημιουργήματα των οποίων η κινηματογραφική ταυτότητα είναι ακόμη σε δυναμική εξέλιξη όπως τα video art, video dance, πειραματικές, animation.

Το Διεθνές Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου Αθήνας, σήμερα περισσότερο από ποτέ, επιμένει στη χρήση του όρου «Ψηφιακός», καθώς οι εξελίξεις που συμβαίνουν τώρα στον ψηφιακό κόσμο, σε σχέση με εκείνες που συνέβαιναν πριν δώδεκα χρόνια και φάνταζαν αδιανόητες κατακτήσεις, είναι πολύ μεγαλύτερες σε έκταση, λεπτομέρεια και ανατρεπτικότητα. Ως ένα Φεστιβάλ που εντρύφησε στον όρο «Ψηφιακός» και τον χρησιμοποίησε συνειδητά και με τεχνογνωσία, και όχι αντανακλαστικά σύμφωνα με τη γενική τάση μιας εποχής, συνεχίζει να εμβαθύνει σταθερά στον κόσμο της ψηφιακής πραγματικότητας και της σχέσης της με την τέχνη του κινηματογράφου, αναπτύσσοντας καινοτόμες πρακτικές.

Η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει επηρεάσει τη σύγχρονη κινηματογραφική πραγματικότητα, έτσι οι ταινίες δεν παράγονται μόνο αλλά και φθάνουν πλέον στα Φεστιβάλ με σύγχρονα ψηφιακά μέσα. Η εμφάνιση των σύγχρονων ψηφιακών πλατφορμών διανομής και προβολής ταινιών έχει αναδείξει νέους τρόπους διάδοσης και προβολής του κινηματογραφικού υλικού, ενώ οι συνεχείς αναβαθμίσεις της ψηφιακής τεχνολογίας έχουν αναδιαμορφώσει το κινηματογραφικό τοπίο. Οι δημιουργοί τώρα έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν υψηλής ποιότητας παραγωγές, χωρίς την ανάγκη των παραδοσιακών κινηματογραφικών στούντιο. Η ευκολία πρόσβασης στην τεχνολογία αυτή επιτρέπει σε νέους καλλιτέχνες να εκφραστούν και να μοιραστούν το έργο τους παγκοσμίως.

Η διαδικτυακή παρουσία και η προβολή μέσω πλατφορμών streaming αλλάζει επίσης τον τρόπο που ο θεατής αντιλαμβάνεται και προσεγγίζει τον κινηματογράφο. Οι ταινίες γίνονται προσβάσιμες παντού και πάντα, δημιουργώντας έναν μόνιμα ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με το κοινό.

Συνολικά, η ψηφιακή εξέλιξη έχει δώσει τη δυνατότητα σε περισσότερους δημιουργούς να αναδείξουν το έργο τους, ενώ ταυτόχρονα έχει αλλάξει τον τρόπο που οι θεατές απολαμβάνουν και αλληλεπιδρούν με τις κινηματογραφικές παραγωγές.
Αλλά και η διακίνηση και η διανομή των ταινιών, σε παγκόσμια κλίμακα, διεξάγεται πλέον μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας. Αυτό σημαίνει ότι οι ταινίες δεν περιορίζονται από γεωγραφικά όρια ούτε εξαρτώνται από παραδοσιακούς τρόπους διανομής, όπως οι φυσικοί κινηματογράφοι ή οι τηλεοπτικοί σταθμοί.

Μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας, οι δημιουργοί μπορούν να φτάσουν στο παγκόσμιο κοινό με μεγαλύτερη ευκολία και ταχύτητα. Οι online πλατφόρμες προβολής και streaming επιτρέπουν στους θεατές να έχουν πρόσβαση σε ποικίλες ταινίες από όλον τον κόσμο, ανεξαρτήτως της τοποθεσίας τους. Αυτό διευκολύνει τη διασπορά της πολιτιστικής ποικιλομορφίας και επιτρέπει στους δημιουργούς να μοιράζονται τα έργα τους με ένα ευρύ κοινό. Επιπλέον, η ψηφιακή διανομή επιτρέπει στις ταινίες να παραμένουν διαθέσιμες για παρακολούθηση ανά πάσα στιγμή, καθιστώντας τον κινηματογράφο πιο ευέλικτο και προσαρμόσιμο στις σύγχρονες ανάγκες του κοινού.

Σήμερα, μια επιπλέον διέξοδος, όταν μια ταινία ολοκληρώσει τον φεστιβαλικό της κύκλο ανοίγεται μέσω των διαρκώς εξελισσόμενων κινηματογραφικών πλατφορμών προβολής ταινιών, οι οποίες ολοένα βελτιώνονται, αποκτώντας τη δυνατότητα να διαχειρίζονται και να αποθηκεύουν τεράστια ποσότητα δεδομένων και παραμένοντας σε λειτουργία, ενώ απεριόριστος αριθμός θεατών από διαφορετικά μέρη του κόσμου παρακολουθεί ταυτόχρονα ταινίες. Αυτό είναι το απόγειο της νέας εποχής που διαφοροποιεί την εμπειρία θέασης του κινηματογραφικού υλικού και αναδεικνύει τον εξελισσόμενο ρόλο των πλατφορμών αυτών στον κινηματογραφικό τομέα. Εκτός από τις δυνατότητες που προσφέρουν, επιτρέπουν στο κοινό να απολαμβάνει ταινίες ανά πάσα στιγμή, διαφοροποιώντας τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον κινηματογράφο.

Η σειρά των γεγονότων στον χώρο του κινηματογράφου έχει αλλάξει σημαντικά, καθώς πολλές φορές πλέον η προβολή σε μια κινηματογραφική αίθουσα δεν αποτελεί το πρώτο βήμα. Συχνά, η προβολή σε μια κινηματογραφική πλατφόρμα προηγείται της κινηματογραφικής πρεμιέρας. Αυτή η ανατροπή σημαίνει ότι η ταινία μπορεί να προβληθεί σε μια ψηφιακή πλατφόρμα πριν από την κινηματογραφική πρεμιέρα σε αίθουσα, αντί για το κλασικό μοντέλο όπου η προβολή στην αίθουσα ήταν το πρώτο βήμα. Η νέα αυτή τάση συχνά συμβαίνει λόγω της ανάγκης για ευελιξία και προσαρμοστικότητα στις σύγχρονες συνθήκες. Οι κινηματογραφικές πλατφόρμες προσφέρουν τη δυνατότητα προβολής ανεξαρτήτως τοποθεσίας και χρόνου, καθιστώντας τις ταινίες τόσο προσβάσιμες και οικείες όσο μέχρι τώρα ήταν μόνο η σπιτική τηλεόραση. Στη συνέχεια, η κινηματογραφική αίθουσα μπορεί να αποτελέσει μια επέκταση της εμπειρίας για εκείνους που αναζητούν μια πιο θεατρική ή κοινωνική εμπειρία. Αυτή η διπλή προσέγγιση συντελεί στη διαμόρφωση ενός πολυσύνθετου τοπίου όπου η τέχνη του κινηματογράφου εξελίσσεται μέσα από ποικίλες πλατφόρμες και περιβάλλοντα προβολής.

Η συνεχής εξέλιξη του ψηφιακού μέσου στην εποχή μας δημιουργεί τις συνθήκες για διαρκή αλλαγή της φόρμας και της αισθητικής και διαμορφώνει την τέχνη του κινηματογράφου, ο οποίος από τη γέννηση του προσαρμόζεται στις εξελίξεις της τεχνολογίας, της κοινωνίας, και του πολιτισμού και με τη σειρά του τις προωθεί.

Με την εκρηκτική ανάπτυξη της τεχνολογίας, εξελίσσονται συνεχώς και οι κινηματογραφικές τεχνικές. Η ψηφιακή παραγωγή, οι ειδικές λήψεις και οι τεχνολογικές καινοτομίες επιτρέπουν στους δημιουργούς να εκφράζονται με νέους και δημιουργικούς τρόπους. Ταυτόχρονα, οι κοινωνικές και πολιτιστικές εξελίξεις επηρεάζουν τα θέματα και τον τρόπο παρουσίασής τους στην οθόνη.

Αυτή η διαρκής κίνηση δημιουργεί ένα πεδίο πειραματισμού και δημιουργικότητας για τους κινηματογραφιστές. Οι νέοι δρόμοι που ανοίγονται στον χώρο του κινηματογράφου οδηγούν σε νέες φόρμες έκφρασης και στη δημιουργία κινηματογραφικών έργων που αντανακλούν την πολυπλοκότητα και τη δυναμική της σύγχρονης κοινωνίας.

Σήμερα η έννοια «Ψηφιακός είναι πιο επίκαιρη από ποτέ και η έννοια «Νέος Κινηματογράφος» ισοδυναμεί με το «Ψηφιακός» και με το «Νέα Εποχή». Η είσοδος του Ψηφιακού Κινηματογράφου σήμανε την έναρξη μιας νέας εποχής στον κινηματογράφο, καθώς η δισυπόστατη φόρμα του μέσου, που στηρίζεται στον διάλογο τέχνης και τεχνολογίας, δίνει διαρκώς καινούργια δεδομένα. Ο ψηφιακός κινηματογράφος αντιπροσωπεύει την εξέλιξη της τέχνης και της τεχνολογίας, προσφέροντας συνεχώς νέες εκφραστικές δυνατότητες.

Από τότε ο Ψηφιακός Κινηματογράφος έχει γίνει η κυρίαρχη μορφή παραγωγής και προβολής ταινιών, και το Διεθνές Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου Αθήνας, που καθιερώθηκε με το όνομα αυτό, παραμένει ένα  Φεστιβάλ συντονισμένο με τις τελευταίες εξελίξεις στον διεθνή κινηματογράφο.

Κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ, προβάλλονται ταινίες από όλον τον κόσμο που έχουν παραχθεί με τη χρήση ψηφιακών μέσων, και παρουσιάζονται νέες τάσεις και καινοτομίες στον ψηφιακό κινηματογράφο. Επίσης, οι δημιουργοί έχουν την ευκαιρία να αλληλεπιδράσουν με το κοινό και να παρουσιάσουν το έργο τους σε συζητήσεις και συναντήσεις.

Το Διεθνές Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου Αθήνας είναι επίσης μια σημαντική πλατφόρμα για την προώθηση της ελληνικής κινηματογραφικής παραγωγής στο διεθνές περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα στηρίζει τη διεθνή συνεργασία και την ανταλλαγή ιδεών μεταξύ δημιουργών και κινηματογραφικών φορέων από διαφορετικά πλαίσια προέλευσης.

Το όνομα «Ψηφιακός Κινηματογράφος» κάποιες φορές παρερμηνεύεται με αποτέλεσμα κάποιοι θεατές να έχουν την εντύπωση ότι πρόκειται για κάποιο είδος κινηματογράφου άγνωστου σε αυτούς και όχι για κανονικές ταινίες. Άλλες φορές πάλι θεωρούν ότι Ψηφιακός σημαίνει ότι οι προβολές πραγματοποιούνται δικτυακά. Το Διεθνές Φεστιβάλ Ψηφιακού Κινηματογράφου Αθήνας προβάλει εδώ και δώδεκα χρόνια κανονικές κινηματογραφικές ταινίες που έχουν παραχθεί με ψηφιακά μέσα,  αυτά που πριν λίγα χρόνια δεν είχαν ακόμη κυριαρχήσει σήμερα όμως είναι τα μόνα μέσα που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ταινιών, και οι προβολές πραγματοποιούνται σε κανονικές κινηματογραφικές αίθουσες με φυσική παρουσία των θεατών.